اسکار و جای جوش از شایع‌ترین مشکلات پوستی هستند که بسیاری از افراد را از نوجوانی تا بزرگسالی درگیر می‌کنند. وجود گودی‌ها، برجستگی‌ها، لکه‌های قهوه‌ای، قرمزی یا بافت ناصاف روی صورت می‌تواند اعتمادبه‌نفس را تحت‌تأثیر قرار دهد و کیفیت زندگی و حتی روابط اجتماعی فرد را کاهش دهد.درمان جای جوش همیشه یکی از پیچیده‌ترین موضوعات پوستی بوده است، زیرا هر اسکار ساختار متفاوتی دارد و پوست هر فرد به روش‌های درمانی به شکل متفاوتی پاسخ می‌دهد.در سال‌های اخیر، استفاده از لیزر به عنوان یکی از مؤثرترین، علمی‌ترین و بی‌خطرترین روش‌ها شناخته شده است. لیزرها قادرند لایه‌های عمقی و سطحی پوست را تحریک، بازسازی و یکدست کنند و اسکارهای قدیمی یا جدید را به‌شکل قابل‌توجهی کم‌رنگ یا ناپدید کنند.
اسکار و جای جوش چیست؟
اسکار (Scar) نتیجه‌ی آسیب یا التهاب شدید پوست است. وقتی پوست دچار جوش‌های عمیق، کیستی یا التهابی می‌شود، بافت طبیعی پوست تخریب شده و بدن سعی می‌کند آن را ترمیم کند. اما این ترمیم همیشه کامل یا یکنواخت نیست.
نتیجه چه می‌شود؟
گودی‌ها
برآمدگی‌ها
لک تیره یا قرمز
ناهمواری‌های قابل‌مشاهده
بافت سفت یا فیبروتیک
سطح ناصاف
به این پدیده‌ها اسکار یا جای جوش گفته می‌شود.
چرا جای جوش باقی می‌ماند؟
پوست هنگام التهاب شدید، یک سری واکنش‌های بیوشیمیایی انجام می‌دهد:
۱. تخریب کلاژن
جوش‌های کیستی یا ملتهب باعث تخریب شدید بافت کلاژن می‌شوند.
وقتی این بافت تخریب شود، پوست قدرت بازسازی کامل را از دست می‌دهد و گودی دائمی شکل می‌گیرد.
۲. تولید بیش‌ازحد کلاژن
برخی پوست‌ها برعکس، هنگام ترمیم بیش از حد کلاژن تولید می‌کنند:
نتیجه:
اسکار برجسته
گوشت اضافه
بافت سفت
۳. اختلال در ملانین
التهاب پوست می‌تواند باعث:
لکه‌های قهوه‌ای (Hyperpigmentation)
لکه‌های قرمز (Post-inflammatory erythema)
شود.
۴. دستکاری جوش
فشار دادن، ترکاندن یا کندن جوش یکی از بزرگ‌ترین دلایل ایجاد اسکار است.
انواع اسکار و جای جوش
شناخت نوع اسکار بسیار مهم است، چون هر روش درمانی برای یک نوع خاص مناسب است.
۱) اسکار آتروفیک (گود شده)
Ice Pick:
باریک
عمیق
شبیه سوراخ‌های نوک‌تیز
Boxcar:
لبه‌های تیز
عمق متوسط
معمولاً روی گونه‌ها
Rolling:
لبه‌های موج‌دار
شل و افتاده
ظاهر ناهموار
۲) اسکار هایپرتروفیک
ضخیم
برجسته
معمولاً قرمز
۳) اسکار کلوئید
رشد بیش از حد بافت
بزرگ‌تر از اندازه زخم
سخت و فیبروتیک
۴) لک و تیرگی بعد از جوش
قهوه‌ای
قرمز
بنفشی
هرکدام درمان مخصوص دارند؛ هیچ روشی برای همه اسکارها یکسان نیست.
چرا لیزر یکی از بهترین روش‌ها برای درمان جای جوش است؟
✔ لیزر دقیق‌ترین عمق نفوذ را دارد
این یعنی فقط جایی که لازم است تحت درمان قرار می‌گیرد.
✔ لیزر می‌تواند هم لایه سطحی را اصلاح کند و هم لایه عمقی را
جای جوش همیشه فقط یک سطح نیست؛ عمق دارد.
✔ لیزر باعث تحریک بازسازی پوست می‌شود
پوست مجبور می‌شود خود را “نوسازی” کند.
✔ لیزر توانایی شکستن بافت‌های فیبروتیک دارد
این بافت‌ها علت اصلی گودی و ناهمواری هستند.
✔ لیزر لک، قرمزی، تیرگی و ناهمواری‌ها را نیز اصلاح می‌کند
یعنی فقط گودی‌ها نیستند؛ تمام اجزای جای جوش هدف قرار می‌گیرد.
لیزر چگونه اسکار را درمان می‌کند؟
درمان لیزر سه اثر اصلی دارد:
۱) تخریب کنترل‌شده بافت آسیب‌دیده
لیزر به‌صورت کاملاً دقیق بافت اسکار و فیبروز را هدف می‌گیرد.
این کار باعث:
شکستن بافت سفت
آزاد شدن لایه‌های گیرکرده
هموار شدن سطح پوست
می‌شود.
۲) تحریک شدید کلاژن‌سازی
پوست بعد از لیزر وارد فاز بهبودی می‌شود.
در این مرحله:
فیبروبلاست‌ها فعال می‌شوند
کلاژن جدید ساخته می‌شود
بافت‌های قدیمی جایگزین می‌شوند
این فرآیند ۲ تا ۶ ماه ادامه دارد.
۳) بازسازی کامل بافت سطحی
برای اصلاح:
لک‌های قهوه‌ای
قرمزی
ناهمواری
زبری
منافذ باز
لیزر ساختار سطحی پوست را نوسازی می‌کند.
روش‌های لیزر برای درمان جای جوش
در این بخش یک توضیح کاملاً عمیق و علمی درباره روش‌ها می‌دهم، اما اسم هیچ دستگاهی را نمی‌برم.
۱. لیزرهای لایه‌بردار عمقی
ویژگی‌ها:
نفوذ به لایه درم
ایجاد زخم‌های بسیار ریز
تحریک شدید کلاژن
مناسب برای اسکارهای عمیق و قدیمی
مزایا:
اثرگذاری بالا
بهبود چشمگیر سطح پوست
۲. لیزرهای غیرلایه‌بردار
ویژگی‌ها:
بدون برداشتن لایه خارجی
تمرکز بر لایه عمقی درم
تحریک بازسازی از درون
مناسب برای:
پوست‌های حساس
افراد با تایپ پوستی تیره‌تر
اسکارهای متوسط
۳. لیزرهای فرکشنال
ویژگی‌ها:
ایجاد ستون‌های ریز حرارتی
سالم ماندن بخش‌های زیادی از پوست
ترمیم سریع
امکان ترکیب با درمان‌های دیگر
مناسب برای:
اسکارهای گود
ناهمواری‌ها
منافذ باز
۴. لیزرهای بهبوددهنده رنگ پوست
برای درمان:
لک قهوه‌ای
لکه‌های قرمز
التهاب‌های باقی‌مانده بعد از جوش
قرمزی ناشی از آکنه
بهترین روش انتخاب لیزر برای انواع اسکار
هر نوع اسکار به یک مدل لیزر پاسخ متفاوت می‌دهد.
اسکارهای Ice-Pick
بهترین تکنیک‌ها:
لایه‌برداری عمقی
درمان‌های تهاجمی‌تر
درمان ترکیبی (نیدلینگ عمیق + لیزر)
اسکارهای Boxcar
بهترین پاسخ را از:
لیزرهای فرکشنال
لیزرهای لایه‌بردار متوسط
می‌گیرند.
اسکارهای Rolling
بهترین تکنیک‌ها:
آزادسازی بافت فیبروز
لیزرهای عمقی
درمان تدریجی
اسکارهای برجسته
نیاز به:
لیزرهای سطحی
انرژی‌های کنترل‌کننده بافت فیبروتیک
درمان طولانی‌مدت
لک قهوه‌ای
بهترین پاسخ از لیزرهای سطحی یا انرژی‌های ملایم روشن‌کننده.
تعداد جلسات لیزر برای درمان جای جوش
این موضوع به ۴ عامل بستگی دارد:
۱. نوع اسکار
عمیق‌ترین اسکارها به جلسات بیشتری نیاز دارند.
۲. شدت آسیب
اسکارهای قدیمی معمولاً دیرتر پاسخ می‌دهند.
۳. جنس پوست
پوست‌های ضخیم سریع‌تر ترمیم می‌شوند.
۴. نوع درمان
به‌طور میانگین:
اسکارهای سطحی: ۲ تا ۴ جلسه
اسکارهای متوسط: ۴ تا ۶ جلسه
اسکارهای عمیق: ۶ تا ۱۰ جلسه
مراقبت‌های قبل از لیزر
قطع رتینوئیدها ۳ تا ۵ روز قبل
پرهیز از آفتاب شدید
عدم سولار
عدم لایه‌برداری شیمیایی
پاک‌سازی ملایم پوست
نوشیدن آب کافی
عدم مصرف الکل
مراقبت‌های بعد از لیزر
استفاده از کرم ترمیم‌کننده
پرهیز از دستکاری پوست
عدم آرایش تا ۲۴–۴۸ ساعت
عدم استفاده از مواد لایه‌بردار
استفاده منظم از ضدآفتاب
پرهیز از استخر، سونا، جکوزی
استفاده از شوینده ملایم
نوشیدن آب فراوان
عوارض احتمالی لیزر برای جای جوش
اگر توسط فرد متخصص انجام شود، عوارض کم و موقت هستند:
قرمزی
تورم
پوسته‌ریزی
خشکی
احساس سوزش
لکه‌های موقت
معمولاً طی چند روز تا یک هفته برطرف می‌شود.
چه زمانی لیزر نتیجه می‌دهد؟
✔ نتایج اولیه: ۲ تا ۴ هفته
✔ نتایج متوسط: ۸ تا ۱۲ هفته
✔ نتایج کامل: ۳ تا ۶ ماه پس از آخرین جلسه
زیرا ساخت کلاژن زمان‌بر و تدریجی است.
چه کسانی بهترین نتیجه را می‌گیرند؟
افراد با پوست ضخیم‌تر
افراد غیرسیگاری
کسانی که دستکاری جوش ندارند
افرادی که مراقبت‌های بعد از لیزر را دقیق انجام می‌دهند
افرادی که اسکارهایشان جدیدتر است
کسانی که توقعات واقع‌بینانه دارند
چه کسانی مناسب لیزر نیستند؟
افراد باردار
پوست‌های بسیار تیره (بسته به نوع لیزر)
افراد با اختلالات ایمنی شدید
کسانی که در ناحیه درمان زخم باز دارند
افرادی که داروهای حساس‌کننده مصرف می‌کنند
سوالات متداول درمان اسکار و جای جوش با لیزر
لیزر با ایجاد حرارت کنترل‌شده در لایه‌های عمقی پوست، بافت‌های آسیب‌دیده را تخریب جزئی می‌کند و بدن را مجبور به تولید کلاژن جدید می‌کند. این فرآیند باعث کاهش عمق اسکار، صاف‌شدن بافت و بهبود رنگ پوست می‌شود.
۲. آیا لیزر می‌تواند اسکارهای قدیمی را هم درمان کند؟
بله. حتی اسکارهای چندین ساله نیز به لیزر پاسخ می‌دهند، فقط ممکن است به جلسات بیشتری نیاز داشته باشند.
۳. لیزر اسکار و جای جوش را کاملاً از بین می‌برد؟
هیچ روشی “حذف صددرصد” ارائه نمی‌دهد، اما لیزر می‌تواند بین ۴۰ تا ۹۰ درصد ظاهر اسکار را کاهش دهد و پوست را یکدست‌تر و صاف‌تر کند.
۴. چند جلسه لیزر برای درمان اسکار و جای جوش لازم است؟
بسته به نوع اسکار، شدت آسیب و نوع پوست معمولاً ۴ تا ۱۰ جلسه لازم است. اسکارهای عمیق‌تر نیاز به جلسات بیشتری دارند.
۵. فاصله بین جلسات لیزر چقدر است؟
معمولاً هر ۴ تا ۶ هفته یک‌بار، تا پوست فرصت بازسازی کامل داشته باشد.
۶. آیا لیزر برای درمان اسکار و جای جوش درد دارد؟
احساس گرما یا سوزش خفیف وجود دارد، اما قابل‌تحمل است و معمولاً از کرم بی‌حسی استفاده می‌شود.
۷. بعد از لیزر پوست چه شکلی می‌شود؟
ممکن است چند روز قرمزی، تورم خفیف یا پوسته‌ریزی داشته باشید. این واکنش‌ها طبیعی و موقتی هستند.
۸. آیا امکان تیره شدن پوست بعد از لیزر وجود دارد؟
اگر مراقبت‌های بعد از لیزر رعایت نشود یا نوع پوست بسیار تیره باشد، احتمال تغییر رنگ موقت وجود دارد؛ اما با رعایت ضدآفتاب و انتخاب روش مناسب، این احتمال بسیار کم است.
۹. کدام نوع اسکار بهترین پاسخ را به لیزر می‌دهد؟
اسکارهای Boxcar و Rolling معمولاً بهتر پاسخ می‌دهند. اسکارهای Ice-Pick نیاز به درمان ترکیبی دارند.
۱۰. آیا لیزر برای پوست‌های تیره مناسب است؟
بستگی به نوع لیزر دارد. برخی روش‌های عمقی و ملایم برای پوست‌های تیره مناسب‌اند، اما این موضوع باید توسط متخصص بررسی شود.
۱۱. آیا لیزر برای همه انواع اسکار و جای جوش مناسب است؟
تقریباً بله، اما برای اسکارهای برجسته یا کلوئیدی معمولاً روش‌های ترکیبی یا درمان‌های مختص آن ناحیه لازم است.
۱۲. آیا بعد از لیزر اسکار و جای جوش باید در خانه استراحت کنم؟
دوران نقاهت کوتاه است و معمولاً می‌توانید همان روز به فعالیت روزمره برگردید. فقط بهتر است تا چند روز از آفتاب مستقیم دور بمانید.
۱۳. چه مراقبت‌هایی بعد از لیزر لازم است؟
استفاده از ضدآفتاب
استفاده از کرم‌های ترمیم‌کننده
عدم آرایش ۲۴ تا ۴۸ ساعت
پرهیز از سونا، استخر و ورزش سنگین
عدم لایه‌برداری پوستی تا یک هفته
۱۴. آیا لیزر اسکار و جای جوش با روش‌های دیگر قابل ترکیب است؟
بله. ترکیب لیزر با روش‌هایی مثل ساب‌سیژن، میکرونیدلینگ یا پیلینگ شیمیایی، نتیجه درمان را بسیار بهتر می‌کند.
۱۵. لیزر چند روز بعد نتیجه می‌دهد؟
نتایج تدریجی هستند:
نتایج اولیه: ۲ تا ۴ هفته
نتایج واقعی: ۸ تا ۱۲ هفته
بهترین نتیجه: ۳ تا ۶ ماه بعد از آخرین جلسه
۱۶. آیا لیزر اسکار و جای جوش برای آقایان هم مناسب است؟
بله، لیزر یکی از محبوب‌ترین روش‌ها برای مردان است و برای همه تیپ‌های پوستی قابل انجام است.
۱۷. آیا ممکن است اسکار و جای جوش بعد از لیزر دوباره برگردند؟
اسکارهای درمان‌شده برنمی‌گردند؛ اما اگر دوباره جوش فعال ایجاد شود، ممکن است اسکارهای جدید تشکیل شود. کنترل جوش بسیار مهم است.
جمع‌بندی
درمان اسکار و جای جوش با لیزر یکی از مؤثرترین و علمی‌ترین روش‌ها برای بازسازی پوست و کاهش ناهمواری‌هاست. لیزر با تحریک کلاژن‌سازی و ترمیم لایه‌های عمقی، سطح پوست را صاف‌تر می‌کند، گودی‌ها را کاهش می‌دهد و رنگ پوست را یکنواخت‌تر می‌سازد.اگرچه نتیجه قطعی و فوری نیست، اما با چند جلسه درمان و مراقبت صحیح می‌توان به بهبودی ۴۰ تا ۹۰ درصدی رسید. انتخاب روش مناسب و انجام آن توسط متخصص، نقش اصلی در رسیدن به نتیجه‌ای طبیعی، ماندگار و ایمن دارد.
